Getuigenis

Terwijl ik dit schrijf, verandert Amerika in een totalitair regime. Een hoogleraar van Harvard heeft gisteren in met droge ogen in de Senaat verteld dat een president alles mag doen om zijn herverkiezing te bewerkstelligen omdat dat in het nationaal belang is. Net als vele anderen, kijk ik met open mond en stomme verbazing naar de Amerikaanse televisie en vraag me af hoe we hier terecht gekomen zijn. Hoe komen we opnieuw in een situatie waarin een land blijkbaar bereid is haar democratie op te geven om een narcistische bullebak zijn goddelijke gang te laten gaan.

Tegelijkertijd ben ik wellicht iets minder verbaasd dan veel anderen. Ik weet al even dat het gevoel voor rechtvaardigheid in Amerika een heel andere smaak heeft dan bij ons. Het is een systeem gebaseerd op wraak en winst. Gevangenissen zijn ‘for profit’ en dus altijd vol. Waar in Nederland 53 op de 100.000 mensen vast zitten, zijn dat in de VS zijn dat er 655 per 100.000. Vrijwel allemaal mensen uit de lagere sociale klassen. Gevangenissen worden betaald om mensen vast te zetten en betaald door de arbeid van mensen die vastzitten. In Louisiana is de grootste gevangenis van de staat een voormalige katoenplantage waar jonge zwarte gevangenen dagelijks in de brandende zon katoen plukken.

Ik schreef u op 26 oktober over mijn vriend James Dailey die door de staat van Florida geëxecuteerd zou worden op 07 november. Jim leeft nog. Er volgde een stay of execution tot 30 december, een beroep dat werd afgewezen en een enorme hoeveelheid publiciteit. Zijn zaak werd een long read in New York Times Magazine en vrijwel iedere krant in Florida schreef een vernietigend editorial waarin door deze executie openlijk aan de doodstraf zelf getwijfeld wordt. De man die de moord wel gepleegd heeft, heeft voor de 5^e keer verklaard dat alleen gedaan te hebben en een landelijk nieuwsstation ontdekte dat de aanklager loog over de jailhouse snitch die werd ingezet om de veroordeling rond te krijgen.

Net als het proces tegen Trump is de uitkomst van Jims zaak ongewis. We zijn op onbekend terrein. Niemand had verwacht dat gouverneur De Santis gewoon niets zou doen. Ik heb geen flauw idee meer hoe het af gaat lopen maar Jim schreef me van de week dat hij “blijft vasthouden aan hoop tot ze de naald in mijn arm steken”,

Wat ik wel weet is dat wat er ook gebeurt: De verhalen zijn bekend. Trump gaat de geschiedenis in als de man die terechtstond voor hoogverraad en Jim kreeg afgelopen week de kans om op nationale televisie te vertellen hoe dankbaar hij is dat zijn huidige advocaten voor hem aan het werk zijn. Als Jim sterft, zal dat filmpje vertoond worden. Een man die huilt van dankbaarheid omdat, na 32 jaar hel, iemand naar hem luistert.

Het is niet het feel good einde waar ik nog steeds op hoop, maar het is wèl belangrijk. Getuigenissen doen ertoe. En dus schrijf ik vandaag weer naar Jim terwijl ik kijk hoe republikeinse senatoren het licht van de democratie uitdoen. En vertel ik u daarover. Het helpt niet maar het is wel belangrijk. 

deze column verscheen op 8 februari in Kerk in stad

het filmpje waar ik naar refereer vind je hier: https://abcnews.go.com/US/video/attorney-jury-hear-key-information-death-row-case-68481330