Beste mevrouw van de Berg, lieve Tineke

Zo eens in de paar jaar duikt-ie ineens op als ik weer eens meuk van de ene kant van het huis naar de andere kant versleep in een poging orde in de chaos te brengen.

Een bidprentje met uw foto erop. En zelfs nu, ik vermoed dat het deze maand 20 jaar geleden is, kan ik nog niet echt geloven, dat dat betekent dat ik u nooit meer kan bellen. U was de enige die ik vertwijfeld vanaf mijn studentenkamer belde toen ik even niet meer wist of ik niet volkomen de verkeerde studie gekozen heb. En u was degene waarvan ik zeker wist dat ik altijd zou mogen bellen. Omdat we altijd een beetje van u bleven. Maar doden hebben geen telefoon dus schrijf ik u maar.

U stierf voor het internet bestond en dus lijkt het net of u er nooit geweest ben. En dat zint me niet want ik bewaar graag mensen. En aan u denk ik nog regelmatig. Als ik Brigitte Kaandorp hoor, als ik een echte mini zie, als het fluitenkruid bloeit, als Vitesse wint en ik dat toevallig hoor (voetbal interesseert me echt nog steeds geen reet!), als ik migraine heb (ik kan dan mijn eigen 2 kinderen niet eens verdragen en u stond gewoon voor de klas!) als ik tikkende breinaalden hoor. Grappig genoeg eigenlijk nooit als ik frans spreek.

Volgende week heb ik een gesprek met de decaan op school van oudste. (Yep, ik ben al bijna 15 jaar iemand zijn moeder. Sterker nog volgend jaar heb ik er 2 op de middelbare school. Mindblowing!) Hij moet een profielkeuze maken en dan denk ik aan u en hoop ik dat hij leerkrachten treft die hem met zo veel echte warme belangstelling aanmoedigen als u dat bij mij deed.

Ik ben nu 2 jaar ouder dan u ooit geworden bent. Dat was ook een moment waarop ik aan u dacht. Toen ik 40 werd. Het maakte het volkomen onmogelijk om er moeite mee te hebben. Het enige alternatief voor ouder worden is niet ouder worden en dat is geen alternatief. Ik vogel het leven net een beetje uit. Ik heb nog zo veel te doen de komende jaren omdat ik het gewoon net een beetje snap. Hoe je ontspannen in je vel zit. Hoe je tevreden bent met wie je bent. Hoe je een ander een zetje in de rug kan geven. En met terugwerkende kracht vind ik het zo jammer voor al die kinderen die u in de afgelopen 20 jaar être had kunnen laten vervoegen en studiegidsen dringend had kunnen aanbevelen en gewoon had kunnen zeggen: ‘Het komt wel goed, niemand weet alles al als ie 19 is…’

Als ik terugdenk, denk ik dat het ook bij u net een beetje op zijn plek gevallen was. Maar ook in een te kort leven kun je verschil maken. Ik sta niet voor de klas maar ik heb de laatste tijd wat jonge mensen om me heen verzameld die ik af en toe bemoederend bemoedig. En dan denk ik ook wel eens aan u en dan hoop ik dat ze het gevoel hebben dat ze altijd kunnen bellen. Of schrijven….

Lieve Tineke van den Berg bedankt dat u mijn juf was…. (zo nu bent u te googlen…..).

Marieke Jansen

Gerechtigheid

Gerechtigheid

In het vorige nummer van Kerk in Stad viel te lezen dat de scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, onze Protestantse kerk in Nederland, binnenkort in onze gemeente langskomt om te horen hoe wij over de dingen denken. Over de toekomst van de kerk en de rol van onze gemeente daarin. Het artikel zelf had als kop: Nieuwe captain van de Protestantse Kerk komt naar Groningen. In een wijkbericht in hetzelfde blad werd die titel al weer bekritiseerd. Een captain? Zo werkt onze kerk toch niet?

Protestantser dan dat wordt het niet! We zijn in de grond, vanuit traditie, geschiedenis en geloof een kerk van onderaf. De gemeente is leidend in de kerk en geeft haar mening via vertegenwoordigers in kerkenraden en synodes. Maar dat is een van nature traag proces, zeker in een snelle wereld als de onze. Ik kan me dus de behoefte van de dagelijkse leiding om contact te houden met de gemeenten en de gretigheid van een gemeente om gehoord te worden door iemand die, of je hem nu captain noemt of niet, ons gezicht naar buiten bepaald, levendig voorstellen.

Zelf ken ik die behoefte ook, ik ben dan ook zodra ik de oproep zag lid geworden van het panel Protestantse Kerk, waar je een paar keer per jaar je mening mag geven over vragen die de PKN heeft. Ik kon vorige week op de site van de PKN terugvinden wat het panel vond van de manier waarop de PKN zich in het openbaar uitspreekt. Een citaat: De Protestantse Kerk moet in het maatschappelijk debat vooral aandacht vragen voor thema's op het gebied van gerechtigheid, vrede en wederzijdse aandacht, gaven de deelnemers aan het begin van het onderzoek aan.  Vervolgens concludeert ze verderop dat in de rest van het onderzoek de accenten verschoven lijken. Waarom?

“PVV presenteert programma: alle AZC's dicht' (37 procent van de respondenten koos deze kop), 'Priester vermoord bij gijzeling in kerk Normandië' (34 procent), 'Zoon van Nederlandse 'haatimam' vraagt God om christenen te doden' (33 procent) en 'Kerken op scherp na aanslag in Frankrijk' (32 procent). Het thema veiligheid scoort dus hoog, in plaats van de thema’s gerechtigheid, vrede en wederzijdse aandacht.

Ik begrijp hier werkelijk geen klap van. In mijn beleving is veiligheid een rechtstreeks uitvloeisel van gerechtigheid, vrede en wederzijdse aandacht. En is een acuut gevoel van onveiligheid, na bijvoorbeeld een aanslag, dus een mooi moment om iets over die thema’s te zeggen. Dat hoeft niet stellig. Dat mag aarzelend en open. Je mag ook zeggen dat je het niet weet, dat je eraan lijdt. De kerk mag kwetsbaar zijn. De kerk moet kwetsbaar zijn. Want alleen dan kun je in de kerk kwetsbaar zijn. Daarom wil ik dat de kerk meepraat om stem te geven aan de nuance die hoort bij gerechtigheid.

En wat doet de PKN vervolgens? Het plaatst wel een persbericht over de uitslagen van dit panel en vervolgens niets over de Amerikaanse verkiezingsuitslag! Die volgens mij toch echt gaan over Gerechtigheid, vrede en wederzijdse aandacht. De man die won door stemmers die zeggen hetzelfde geloof te belijden als wij, benoemt mensen die extreemrechts gedachten goed aanhangen. Amerika krijgt in januari een president die aantoonbaar racistische en seksistische uitspraken gedaan heeft. Zo sterk dat Amnesty International USA een dag na zijn overwinning al een oproep doet voor extra fondsen om de mensenrechten in het land te kunnen beschermen.

En dan negeren we nog even het effect op het milieu.  De winst van Trump maakt me bang voor de wereld in 2025. En ik ben niet de enige. De man, en het feit dat er voldoende mensen bang en boos genoeg zijn om op hem te stemmen, bedreigen Gerechtigheid, Vrede en Wederzijdse Aandacht. Dat maakt hem een probleem dat de kerk moet erkennen, volgens mij. Een kerk die dat niet doet, heeft voor mij, nu en in 2025, weinig bestaansrecht. Misschien moet ik toch maar langs als de Captain komt. Ik heb hem wel wat te zeggen.  

Toelichting voor de oningewijden: De PKN is met een notitie bezig over de kerk in 2025. Het bezoek van scriba de Reuver ging hierover…….        

Deze column verscheen eerder in Kerk in Stad begin december 2016

Bijen

Ik had u een column over bijenhouden beloofd. Ik houd namelijk sinds een half jaartje bijen. Of, de bijen houden mij. Ze weten er een hoop meer van dan ik, maar tolereren mijn pogingen te helpen tot nu toe goed. Ik geniet ontzettend van mijn nieuwe hobby. Als ik het deksel van mijn bijenkast op til, dan kijk ik rechtstreeks een andere wereld in. Een heel georganiseerde, logische wereld die ontzettend lekker ruikt en waarin iedere bij weet wat haar te doen staat. Ik mis mijn bijen in de winter en ik wil u er heel graag over vertellen.

Maar kan ik in deze column, die 4 dagen voor de Tweede Kamerverkiezingen in uw brievenbus valt, over bijen praten? Moet ik het niet hebben over het feit dat we het misschien de komende jaren over premier Wilders hebben? Er zijn raardere dingen gebeurd, tenslotte. Er zit een multimiljardair in het Witte Huis, die zegt voor de gewone man op te komen, maar ondertussen babbelt met Poetin. Het lijkt me, dat wij dan rekening met een PVV-regering moeten houden.

Dat maakt me bang en geeft me heimwee naar mijn bijenkast. Als ik de kast opendoe, dan ben ik hier en nu. Kap, op handschoenen aan. Kijken, langzaam bewegen, tellen, beslissen, denken: Is er broed, is er voer, leeft mijn koningin nog? Is dat een bij in mijn kap? Ze zoemen om mijn hoofd en de geur van zomer dampt uit de kast omhoog. Als ik imker, zijn de verkiezingen ver weg. Maar als u dit leest, zijn ze heel dichtbij.

Dus kan ik over bijen praten? Dat denk ik wel. Ziet u, ik ben dol op mijn bijen maar bijen zijn geen mensen. Bijen zijn bijen en bijen stemmen niet. Dat is ook nergens voor nodig, want een bij wil niks. Een bij doet wat nodig is voor het volk.  Bijen zijn een superorganisme waarin de koningin aan het hoofd staat. De kast is van hen. Geen twijfel over mogelijk. Zo af en toe probeert er een wesp mijn kast in te dringen en dat overleeft hij maar heel even. Bijen nemen geen beslissingen. Ze doen wat ze te doen staat. Dat is geen keus, dat is biologie. Sterft de koningin zonder dat er broed in de kast is (en er dus een kans is een nieuwe koningin uit te broeden) stopt het volk met werken en sterven ze.

Soms, als ik Geert hoor praten over het Nederlandse Volk, dan vermoed ik dat hij denkt dat we bijen zijn. Dat we allemaal hetzelfde willen, allemaal hetzelfde belang hebben en dat we er alleen samen toe doen. Dat is niet zo. Hoeveel ik ook van bijen houd, ik houd nog meer van mensen. Omdat  iedereen ertoe doet. Alle mensen tellen. Iedereen neemt zijn eigen beslissing. Iedereen wil wat anders. Een volk is geen superorganisme, ook niet en misschien wel juist niet, onder een sterke leider. Een mens is een superindividuele diersoort. En we doen er allemaal toe. Je kunt duizend keer zeggen dat het land van ons is Geert, maar de realiteit is: Voor mensen is er niet een automatisch eenduidig ons. Als het land van mij is, dan wil ik wel vluchtelingen bijvoorbeeld! Als je een volk wil dat de nieuwkomers eruit vecht en onderling altijd solidair is dan zou ik het torentje laten voor wat het is en een basiscursus bijen houden gaan volgen. Bij worden, heeft niet zo veel zin. Een man in de kast is goed voor de seks en legt daarna het loodje. Daar valt niet over te onderhandelen. Zo gaat dat in een totalitair regime.

Deze column verscheen op zaterdag 11 maart in Kerk in Stad nummer 5, jaargang 18.